Yerba Mate esencja energii

(Argentyńska ustawa o artykułach spożywczych; nr 18.284, rozdział XV, art. 1193)

Ostrokrzew paragwajski, Ilex paraguariensis, to drzewo z rodziny ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae). W stanie naturalnym w ciągu 25 lat osiąga do 15 m wysokości, uprawiane – 3-6 m. Kwitnie od października do grudnia. Liście są podłużne, zimozielone i błyszczące, do 5 cm długości, na brzegach falisto karbowane; drobne, żółtawe, 4-krotne kwiaty są skupione w pęczkach wyrastających z kątów liści; owoc – fioletowoczerwony pestkowiec z kilkoma nasionami. Obszar występowania, zarówno naturalnych jak i uprawianych drzew, ogranicza się do Ameryki Południowej, w strefie pomiędzy Oceanem Atlantyckim i rzeką Paragwaj oraz pomiędzy 18°S i 30°S. Liście zawierają kofeinę i teobrominę, alkaloidy o działaniu pobudzającym układ nerwowy.

Zawartą w yerba mate kofeinę określa się czasem jako mateina. Nie ma jednak dowodów na to by alkaloid ten różnił się od kofeiny. Pojęcie to ma raczej charakter marketingowy.

Sposób przygotowania i podania

Mate jest podawana w naczynkach – zwanych matero lub guampa. Matero może być wykonane z tykwy lub z drewna – np. Palo santo.

Guampa jest to naczynie zrobione z rogu wołu. Susz wsypuje się w ilości 1/2 lub więcej objętości naczynia, a następnie wykonuje się szereg czynności mających na celu odpowiednie ułożenie zmielonych liści i łodyżek. W tym celu naczynie przykrywa się dłonią i odwraca do góry nogami, a następnie parę razy potrząsa. Ma to na celu przesunięcie najdrobniejszych cząsteczek w stronę dłoni. Kolejnym krokiem jest delikatne odwrócenie matero w pozycję wyjściową tak, aby susz zgrupował sie po jednej stronie naczynka, tworząc skos.

Po odpowiednim przygotowaniu naczynia można umieścić w nim bombillę – służącą do picia, często posrebrzaną lub pozłacaną metalową rurkę (słomkę) zakończoną sitkiem. Następuje moment zalania wodą. Musi być to koniecznie woda lekko ostudzona (70-80°C). Pierwsze zalanie wykonuje się małą ilością wody – po to, aby aby cały susz ją wchłonął. Po pewnym czasie wodę dolewa się do pełna. Napar można uzupełniać nawet do kilkunastu razy, aż nie straci swojej mocy.

Odmianą mate jest tereré – napój popularny w Paragwaju. Różnica polega na tym, że zalewany jest bardzo zimną wodą, zamiast gorącej; podawany często z cytryną lub innym owocem cytrusowym.

Istnieje odmiana yerba mate – zwana mate russo od pijących ją na początku przybyszów z Rosji, którzy pijąc ją w nowym kraju (Brazylia) dolewali duże ilości soku np. pomarańczowego.

Picie mate jest swoistym rytuałem, w Ameryce Południowej wita się nią nawet nieznanego przybysza. Mate pite jest podczas spotkań rodzinnych lub w gronie przyjaciół. Jedna z osób podejmuje się serwowania, napełnia guampę i przekazuje ją jednej z osób. Ta wypija cały napar i oddaje gospodarzowi, żeby uzupełnił naczynie i podał kolejnej osobie.

Tradycyjnie przyrządzając herbatę paragwajską należy wsypać około pół naczynia i zalać zioła wodą zimną, aby rozdrobnione liście namokły i pozbyły się tym samym goryczki. Po odlaniu tego gorzkiego napoju należy zaparzyć yerba mate wodą 70-80 stopni Celsjusza i parzyć około 3-5 minut (nie dłużej). Potem po wypiciu naparu przez bombillę można zaparzyć macerat zioła jeszcze 2 lub nawet 3 razy otrzymując taką samą herbatę. Nowoczesny sposoby zaparzania na gorąco to:

• przepuszczanie zioła przez francuską prasę
• parzenie w dzbanku z siteczkiem
• parzenie w kubku z siteczkiem

Jednak rytualny charakter wiąże się z piciem yerba mate z naczynka mate przez specjalną rurkę – bombillę. Jest to szczególny sposób picia mate, który kultywowany od wieków stał się na tyle ciekawym sposobem picia, że na ulicach Buenos Aires czy innych miast i miasteczek Brazylii, Argentyny, Paragwaju lub Urugwaju widać bardzo dużo ludzi pijących yerbę właśnie z mate i przez bombillę. Można odnieść wrażenie idąc ulicami, że przenieśliśmy się w czasie do czasów, w których człowiek nie wiedział jeszcze co to pośpiech i stres. Zanurzając swoją bombillę można złączyć się w tym nurcie, który płynie od wieków. Ciekawe jest też charakterystyczne dla smakoszy herbaty paragwajskiej po pewnym czasie picia z mate swoistego umiłowania kształtu i wielkości tego naczynia. Mamy tu do czynienia ze swoistą magią, ponieważ smakosze yerba mate nie wyobrażają sobie picia jej z innych naczyń niż mate, a bombilla staje się swoistą papierośnicą czy amuletem, pomagając w różnych trudach dnia i nocy. mate

ZIMNA YERBA:

Yerba mate zalewana zimną wodą zwana jest terere. Jest znakomitym napojem na ciepłe, gorące dni, w których konieczne staje się chłodzenie organizmu i gaszenie pragnienia. Terere przynosi miłe orzeźwienie i ochłodzenie. Jego przygotowanie jest wyjątkowo proste. Do połowy naczynia należy wsypać yerbę i zalać zimną wodą. Należy odczekać około 10 minut i wypić przez bombillę. Terere można zalewać do 5 razy.

Z DODATKAMI:

Yerba mate jest bardzo smaczna również z mlekiem, miodem, cukrem, sokiem owocowym czy cytryną, w zależności od gustów pijącego. Yerba mate z miodem smakuje doskonale, jednak nie dodawajmy zbyt dużo miodu, ponieważ zatraci się zupełnie smak ostrokrzewu paragwajskiego. Dzieci bardzo lubią yerbę na słodko przy śniadaniu lub kolacji. Należy jednak w przypadku dzieci do 6 roku życia uważać na początku stosowania yerba mate, ponieważ nie przyzwyczajony organizm dziecięcy może zareagować opóźnionym snem o 2, 3 godziny (po godzinie 17-tej nie podawać zbyt mocnej yerby dzieciom do 6 roku życia.

Skład Yerba Mate.

W skład yerba mate wchodzą 24 witaminy i mikroelementy oraz 15 aminokwasów (karoten, czyli prowitamina A, witaminy A, B, C, E, B1, B2- ryboflawina, kwas nikotynowy, pantotenian, witaminę H, magnez, wapń, wapno, żelazo, sód, potas, krzem, fosfor, siarkę, kwas chlorowodorowy, chlorofil, cholinę oraz inozytol).

Osoby pijące napar yerba mate doceniają przede wszystkim:

• jej delikatny smak przypominający słabą zieloną herbatę przy równoczesnym lekko pikantnym nikotynowym posmaku (choć to zależne jest od marki firmy produkującej, ponieważ niektóre rodzaje mają smak bardzo łagodny)
• przyjemny słodkawy zapach o lekko ziołowej nucie
• przyjemne działanie pobudzające bez uczucia kołatania
• wyraźne podniesienie funkcji psychicznych i fizycznych oraz poprawę nastroju, samopoczucia, podniesienie poziomu koncentracji przy równoczesnym działaniu tonizującym, rozluźniającym układ mięśniowy
• możliwość wielokrotnego zaparzania bez potrzeby dodawania yerby
• unikalny sposób spożywania naparu z naczynia mate o estetycznym wyglądzie przez specjalną rurkę zakończoną siteczkiem zwaną bombillą
• wspomagające działanie w kuracjach odchudzających
• regulujące oddziaływanie na układ trawienny i przemianę materii
• działanie regenerujące w okresie rekonwalescencji
• oczyszczające właściwości z metali ciężkich i toksyn
• bogactwo witamin i minerałów zawarte w napoju z yerba mate dzięki czemu leczy anemię i szkorbut
• działanie immunologiczne w okresie jesienno-zimowym, pobudza układ odpornościowy
• wspomaganie w leczeniu alergii np. katar sienny
• skuteczne działanie obniżające poziom cholesterolu we krwi
• przyczynianie się do odbudowy zniszczonej tkanki żołądka i jelit
• lekkie działanie uspokajające likwidujące stres i uczucie napięcia wewnętrznego
• działanie antyoksydacyjne, czyli usuwające wolne rodniki przyczyniające się do zapadania na choroby cywilizacyjne oraz słabe afrodyzjakalne
• właściwości antyreumatyczne

Przeprowadzone badania wykazały zawartość w yerba mate:

• unikalnej substancji z grupy ksantyn – MATEINY zawartej tylko w liściach yerba mate, która stymuluje Centralny Układ Nerwowy, nie powodując uzależnienia
• 196 aktywnych komponentów (więcej niż w zielonej herbacie)
• witaminę A (konieczną do prawidłowego wzrostu, uodparniającej organizm przeciw infekcjom, polepszającą wzrok)
• witaminę B1 (niezbędnej do utrzymania prawidłowego stanu układu nerwowego, ułatwiająca trawienia)
• witaminę B2 (wzmacnia włosy, zapobiega zapaleniom oczu)
• witaminę C (środek antytoksyczny, wzmacnia zęby, zwiększa ilość czerwonych krwinek),
• żelazo (konieczne do utrzymania normalnego poziomu sprawności fizycznej),
• sód, potas, wapno (wzmacniające kości i zęby),
• magnez , krzem, fosfor, siarkę, kwas chlorowodorowy, chlorofil, cholinę, inozytol.
• Fosfor – jest niezbędny do utrzymania sprawności systemu nerwowego i wydolności organizmu

Najbardziej znane marki Yerba Mate to:
Rasamonte oraz Lamerced. Obie charakteryzują się wyjątkowym smakiem i aromatem.