Przyczyny migren do tej pory pozostają nieznane, ale istnieją dowody, że to peptyd pochodny genu kalcytoniny (CGRP) może odpowiadać za piekielne bóle głowy. To ważna informacja, bo leki ukierunkowane na CGRP są już dostępne na rynku.
Teraz zespół badawczy z University of North Carolina School of Medicine znalazł dowody na to, że CGRP mogą być bezpośrednio zaangażowane w blokowanie drenażu płynu mózgowo-rdzeniowego, powodując ciśnienie i ból odczuwane podczas migreny. Szczegóły opisano w czasopiśmie Journal of Clinical Investigation.
Prof. Kathleen Caron z University of North Carolina School of Medicine mówi:
Nasze badanie podkreśliło znaczenie układu limfatycznego mózgu w patofizjologii bólu migrenowego. Odkryliśmy, że na ból migrenowy wpływają zmienione interakcje z komórkami odpornościowymi oraz fakt, że CGRP zapobiega odpływowi płynu mózgowo-rdzeniowego z opon mózgowych.
Migreny konsekwencją niedrożnej “kanalizacji” w mózgu
Migrena to przewlekła i wyniszczająca choroba neurologiczna, która dotyka kobiety 3-4 razy częściej niż mężczyzn. Mimo że szacuje się, że 1,1 miliarda ludzi cierpi na bóle migrenowe, nie da się jej całkowicie wyeliminować, a istniejące leki działają jedynie doraźnie.
Peptyd pochodny genu kalcytoniny (CGRP) jest neuropeptydem złożonym z 37 aminokwasów i występuje w dwóch izoformach: α i β. Jego obecność stwierdzono zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym. Największą uwagę poświęca się badaniu roli CGRP w przekazywaniu bólu, w tym w modulacji funkcji neurotransmiterów. Wiele danych wskazuje na kluczową rolę CGRP w patogenezie migreny. Stwierdzono, że stężenie CGRP wzrasta w odpowiedzi na pobudzenie zwoju trójdzielnego.
Teraz uczeni odkryli, że wzrost poziomu CGRP ma również głęboki wpływ na naczynia limfatyczne mózgu – specjalny układ, który ułatwia usuwanie płynu mózgowo-rdzeniowego i tworzy ścieżki dla komórek odpornościowych, aby patrolowały ochronną powłokę mózgu. Blokada tej “biologicznej kanalizacji” może powodować uczucie ucisku towarzyszące atakowi migreny.
Używając modeli myszy, które były odporne na działanie CGRP, uczeni potwierdzili, że zwierzęta odczuwały mniejszy ból i spędzały więcej czasu w jasno oświetlonej komorze w porównaniu z tymi, które były podatne na CGRP. Jasne światło jest bolesnym bodźcem dla osób cierpiących na migrenę, a możliwość pomiaru podobnych zachowań u myszy potwierdza uzyskane wyniki.
Za pomocą technik hodowli komórkowej naukowcy ocenili, w jaki sposób wyspecjalizowane białko jest rozmieszczone przestrzennie między poszczególnymi komórkami wyściełającymi naczynia limfatyczne. Białko, zwane VE-kadheryną, pomaga utrzymać komórki śródbłonka limfatycznego sklejone ze sobą i kontroluje, ile płynu, takiego jak płyn mózgowo-rdzeniowy, może przecisnąć się między komórkami śródbłonka limfatycznego i opuścić naczynia.
Komórki śródbłonka limfatycznego, które zostały poddane leczeniu CGRP, przestawiają swoje białka VE-kadheryny tak, że są wyrównane jak zamek błyskawiczny w kurtce, utrzymując szczelne zamknięcie. Taki układ zapobiega przepływaniu płynu między komórkami, zmniejszając przepuszczalność poszczególnych warstw.
Chociaż CGRP został zidentyfikowany jako główny winowajca wywołujących migrenę zmian w układzie limfatycznym, naukowcy nie rozumieją w pełni patofizjologii czynników wyzwalających migrenę i bólu. Potrzebne są dalsze badania, aby zrozumieć, w jaki sposób naczynia limfatyczne opon mózgowych i związane z hormonami etapy życia kobiet, takie jak dojrzewanie, ciąża i menopauza, odgrywają rolę w powstawaniu migreny.